Οι εκπρόσωποι των Πολιτιστικών Χωριών συγκεντρώθηκαν την Παρασκευή, 30 Οκτώβρη 2009 στο νησί Χέλνες του Δήμου ¶σενς, στον οποίο ανήκει και το Τόμμερουπ, Πολιτιστικό Χωριό της Ευρώπης για το 2009.
Όλα τα χωριά, εκτός από το αγγλικό ¶λμπερα και το ιταλικό Πέρτζινε Βαλντάρνο, έστειλαν εκπρόσωπο στην Δανία για το κλείσιμο των εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Χωριού της Ευρώπης 2009 αλλά και για την διεξαγωγή συνεδρίου με ιδιαίτερα σημαντικά θέματα για το μέλλον του θεσμού. Από τους Παξούς παρόντες ήταν ο Δήμαρχος Παξών και η Φαίη Λύχνου.
Τα θέματα αυτά είχαν γίνει ήδη γνωστά στους συνέδρους μέσω διαδικτύου. Όλοι είχαν ανταλλάξει απόψεις μεταξύ τους πριν την άφιξη στο Χέλνες κι είχαν εντοπίσει ομοιότητες και διαφορές. Στους Παξούς μάλιστα είχε διοργανωθεί συζήτηση μεταξύ όλων όσων ασχολήθηκαν με την διοργάνωση αποστολών και φιλοξενιών για τα Πολιτιστικά Χωριά από το 1999 έως το 2009, προκειμένου να διαμορφωθεί μια πιο αντιπροσωπευτική πρόταση για τα επίμαχα θέματα. Με αυτό ως δεδομένο, οι συζητήσεις ξεκίνησαν άμεσα από την Παρασκευή το βράδυ και συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση πρωί και απόγευμα για όλο το Σαββατοκύριακο.
Το πρώτο και πλέον φλέγον ζήτημα ήταν το αν τα χωριά - μέλη επιθυμούν να συνεχίσουν το θεσμό των Πολιτιστικών Χωριών και αν ναι πώς τον φαντάζονται στο μέλλον. Το δεύτερο ήταν το «Χάρβεστινγκ» δηλαδή το απόσταγμα των 10 ετών του θεσμού για κάθε χωριό και το πώς τα χωριά ως σύνολο θα μπορούσαν με ένα κοινό μέσο να εκφράσουν αυτό το απόσταγμα κερδών από την συμμετοχή τους στον Θεσμό. Το τρίτο ήταν πως κάθε χωριό θα μπορέσει να αποτελέσει αφετηρία για την αλλαγή του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.
Ακολούθησαν βασανιστικές συζητήσεις με πολλές διαφωνίες, καθώς το κάθε χωριό έχει τις ιδιαιτερότητές του πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές και όπως αποδείχτηκε το κάθε χωριό επιθυμούσε διακαώς να διατηρήσει την ελευθερία κινήσεων ως προς την διοργάνωση του θεσμού κάθε χρόνο. Στο μόνο που συμφώνησαν όλα τα χωριά - εκτός από την ¶λμπερα - ήταν στο ότι επιθυμούσαν να συνεχίσουν πέρα από το 2010. Η μορφή της συνέχισης όμως δεν αποφασίστηκε. Το κάθε χωριό κατάθεσε σύνολο προτάσεων για κάθε τομέα (τα ταξίδια πολιτιστικών ανταλλαγών, τις συνεργασίες, τη χρηματοδότηση, την επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο, τις συναντήσεις των εκπροσώπων κλπ) και η τελική απόφαση αναβλήθηκε για την συνάντηση των εκπροσώπων στο Κίρχεϊμ τον Μάιο του 2010. Το ίδιο συνέβη και ως προς το 2ο ζήτημα. Κατατέθηκαν πολλές κι ενδιαφέρουσες προτάσεις, που όμως θα συζητηθούν τελειωτικά τον Μάιο του 2010.
Επίσης συμφωνήθηκε ότι το 2011 δύο χωριά θα φιλοξενήσουν όλα τα υπόλοιπα. Το Ολλανδικό Βέικ αν Ζε θα διοργανώσει την παρουσίαση του «Χάρβεστινγκ» καθώς και την κατασκήνωση νέων, ενώ το γερμανικό Στρόμπεκ θα φιλοξενήσει για ένα τριήμερο όλα τα πολιτιστικά χωριά για τους εορτασμούς των 1000 χρόνων από την γέννηση της σκακιστικής παράδοσής τους. Το 2012 θα φιλοξενήσει όλα τα πολιτιστικά χωριά επίσης σε ένα τριήμερο το Τσέχικο χωριό Μπιστρέ για τον εορτασμό των 1000 χρόνων από την ίδρυσή του. Και τα τρία αυτά χωριά διευκρίνισαν ότι για ευνόητους λόγους θα φιλοξενήσουν αποστολές λίγων μελών από κάθε χωριό. Το ιταλικό χωριό Πέρτζινε ζήτησε να φιλοξενήσει τα υπόλοιπα χωριά το 2013 χωρίς όμως να διευκρινίζει περισσότερα.
Το τρίτο θέμα, που αφορούσε στην ενέργεια, τέθηκε από τους διοργανωτές του Τόμμερουπ ενόψει της συνάντησης της Κοπεγχάγης για το περιβάλλον και τις κλιματικές αλλαγές του πλανήτη μας. Ο διευθυντής του σχολείου δια βίου μάθησης του Χέλνες, ¶ντερς Λινγκ μίλησε στους εκπροσώπους των Πολιτιστικών Χωριών ως μέλος του Δ.Σ. της τοπικής ένωσης για το περιβάλλον.
«Δεδομένου ότι τα καύσιμα στην Δανία λόγω της υψηλής φορολόγησης είναι ιδιαίτερα ακριβά, περισσότερα από 35% των σπιτιών στο Χέλνες έχουν γίνει μέλη της Ένωσης περιβάλλοντος, η οποία ιδρύθηκε για να μεσολαβήσει μεταξύ των κατοίκων του νησιού και των αρχών, προκειμένου να διερευνηθούν οι δυνατότητες παραγωγής ενέργειας με οικολογικότερο και φτηνότερο τρόπο για όλο το νησί. Μετά από 2 χρόνια ερευνών και διαβουλεύσεων το νησί βρίσκεται πολύ κοντά στην τελική απόφαση.
Η ιδέα που επικράτησε ήταν η αγορά ανεμογεννήτριας. Η δημοτική αρχή του ¶σενς έχει δεχτεί να παραχωρήσει τον κατάλληλο χώρο για την τοποθέτησή της μακριά από σπίτια και σε σημείο που δεν ενοχλεί αισθητικά. Το κόστος της θα φτάσει τα 2 εκατομμύρια ευρώ, ποσό για το οποίο οι κάτοικοι - μέλη της ένωσης περιβάλλοντος θα πρέπει να δανειστούν από Τράπεζα. Η ανεμογεννήτρια θα παράγει περίπου 9 εκατομμύρια κιλοβατόρες. Το νησί συνολικά χρειάζεται μόνο 3 εκατομμύρια κιλοβατόρες. Οι υπόλοιπες θα πωλούνται και με τα χρήματα θα πληρώνονται οι δόσεις του δανείου και θα γίνουν κοινωφελή έργα στο νησί, με πρώτο στη σειρά την ολοκλήρωση ενός κτιρίου, που θα λειτουργήσει ως πνευματικό κέντρο - πολυχώρος για το νησί και το οποίο ενεργειακά θα στηρίζεται αποκλειστικά στον ήλιο. Ταυτόχρονα οι κάτοικοι στο Χέλνες θα πληρώνουν λιγότερα για ενέργεια και θέρμανση, θα μειωθούν οι ρύποι και ο θόρυβος από τον τερματισμό μεταφοράς πετρελαίου με βυτιοφόρα στο νησί.
Σε λίγο καιρό θα συγκληθεί συνέλευση και θα γίνει δημόσια συζήτηση, ώστε οι κάτοικοι να πάρουν την τελική απόφαση. Μπορεί τελικά να μην συμφωνήσουν. Αλλά τουλάχιστον θα έχουν πάρει οι ίδιοι την τύχη τους στα χέρια τους και όχι κάποια πολυεθνική εταιρία....» ολοκλήρωσε με ένα χαμόγελο γεμάτο νόημα ο καθηγητής Λινγκ.
Η ομιλία του εντυπωσίασε το ακροατήριο. Η Δανία αποτελεί εδώ και δεκαετίες παγκόσμιο πρότυπο περιβαλλοντικής συνείδησης. Δεν θα ήταν το Χέλνες η εξαίρεση. Αυτό που εντυπωσίασε περισσότερο ήταν η δημοκρατικότητα, η ομαδικότητα και η αλληλεγγύη με τις οποίες οι άνθρωποι αυτοί λειτουργούν. Το Τόμμερουπ διεξήγαγε μια θαυμάσια διοργάνωση του θεσμού για το 2009 χάρη σε μια ομάδα οργανωτών μεγαλύτερη των 30 ατόμων. Κανένα χωριό στα 10 χρόνια του θεσμού δεν παρουσίασε τόσο μεγάλη και καλοκουρδισμένη ομάδα. Όλοι κινούνταν στους χώρους εργασίας, από τις κουζίνες ως το αεροδρόμιο και τους σταθμούς των τραίνων με χαμόγελο και ηρεμία, χωρίς εγωισμούς και σταριλίκια και με μόνο γνώμονα το καλό του τόπου τους.
Μήπως θα ήταν σκόπιμο να τους μοιάσουμε;
